نقاب، خاکریز امن زنان افغان

برنامه تلویزیونی "نقاب" اخیرا این جرئت را به زنان افغان داده است تا ناگفته ها و درد دلهای شان را بی پرده بیان کنند...

آیا حاضر هستید در کشوری مثل افغانستان جلو دوربین ظاهر شوید و از خشونتی که برشما رفته است حرف بزنید؟

برنامه تلویزیونی "نقاب" اخیرا این جرئت را به زنان افغان داده است تا ناگفته ها و درد دلهای شان را بی پرده بیان کنند.

یاسمین یکی از زنان خشونت دیده است که در برنامه "نقاب"، از داستان پر مشقت خود، نقاب بر می دارد. او پانزده سال پیش، سیزده ساله بود که خانواده اش او را به عقد مردی درآوردند که ۲۷ سال از خودش بزرگتر بود.

نقاب، برنامه ای تلویزیونی است که از طریق تلویزیون خصوصی "یک" در افغانستان پخش می شود. لت و کوب (کتک)، فرار از منزل، ازدواج اجباری و ده ها داستان دیگر زنان افغان در استودیوی این تلویزیون گفته و شنیده می شود و هزاران خانواده هم آن را می بینند.

هرچند بر اساس آمار سازمان های دفاع از حقوق زنان، در سال گذشته بیش از ۱۲۰ مورد ازدواج اجباری را در افغانستان ثبت کرده اند، اما داستان یاسمین از آن قصه هایی است که خیلی، به گوش کسی نمی رسد.

نقاب برنامه تلویزیونی است که در آن زنان نقاب می پوشند و از خشونت های خانوادگی پرده برمی دارند

سمیع مهدی، تهیه کننده برنامه نقاب می گوید، هدف آنها از پخش این برنامه، شکستن "تابوهای بجا مانده در جامعه سنتی افغانستان" است : "تهیه این برنامه بنا بر خواست درونی خودم بود، از این طریق خواستم دردهای زنان افغان را انعکاس دهم، زنانی که به عنوان "زن" سالها این دردها را بدوش کشیده اند."

"نقاب" فقط یک برنامه تلویزیونی نیست، بلکه راه حلی نیز پیش پای زنان خشونت دیده می گذارد. کارشناسان این برنامه به زنان خشونت دیده مشاوره های حقوقی می دهند و نهاد هایی را که در زمینه دفاع از حقوق زنان فعال هستند به آنها معرفی می کنند.

در همین برنامه بود که مولوی عبدالولی بصیرت، عضو آکادمی علوم در کابل، ازدواج اجباری را از نگاه اسلام، نادرست خواند و به یاسمین توصیه کرد که برای فسخ این عقد، هنوز می تواند به مراجع عدلی و قضایی مراجعه کند.

زن = خونبها

شریفه یکی دیگر از زنان است که زندگی اش از دوازده سالگی تیره و تار شد.

خانواده اش او را به مردی که همواره شریفه را کتک میزد به "بد" دادند. "بد دادن" سنتی است که در بخش های از افغانستان از آن برای حل منازعات خانوادگی و حقوقی استفاده می کنند. برادر شریفه برادر فردی را که بعدا شوهر شریفه شد، کشته بود و براساس سنت "بد دادن" پدر شریفه او را به خانواده قربانی به "بد" داد.

شریفه می گوید خانواده شوهرش برای تلافی پسر کشته شده شان، او را همواره کتک می زدند و اذیت می کردند.

"خانه امن" پناهگاه مخفی

هنوز هم در افغانستان، زنانی هستند که از خشونتی که بر آنها رفته حرف نمی زنند حتی از پشت نقاب.از شرم، از ترس، ترس از اینکه دوباره مورد خشونت قرار بگیرند و ترس از اینکه مردم به او به چشم زن بی آبرو و سبک، ببینند. عده ای از این زنان به خانه هایی پناه می برند که در افغانستان به آن "خانه امن" گفته می شود.

مریم یکی از همین زنان است که برای فرار از خشونت خانوادگی "خانه امن" در کابل پناه برده است: "شوهرم فرمانده سابق طالبان بود و همواره مرا کتک می زد. حتی مرا مجبور می کرد که روسپیگری کنم."

عبدالحمید صفوت، یکی از مسوولان خانه امن در شمال افغانستان، می گوید خشونت علیه زنان در افغانستان "نهادینه" شده و هر تلاشی برای سرکوبی این خشونت ها قدم های موثر هستند. برنامه های در بخش مجادله با خشونت علیه زنان می تواند عمیقا روی زندگی خانواده ها و طرز نگرش آنها اثر بگذارد و دید آنها را در برابر سنت های ناسپند تغییر دهد."

با آنکه تا حال دیدگاه عمومی در برابر چنین برنامه هایی مثبت بوده، اما تهیه کنندگان این مجموعه های تلویزیونی می گویند هنوز به دلیل حساسیت های اجتماعی، مجبور به خود سانسوری می شوند و زمانی تاثیر این برنامه ها بیشتر خواهد بود که زنان افغان بدون "نقاب" ظاهر شوند و نقاب از خشونت های معمول شده و پنهان در زندگی زنان افغان بردارند.

گزارشگر: طاهر قادری
منبع: بی بی سی